Κάποτε, η Κυπριακή βιομηχανία κρουαζιέρας έφερνε στο νησί μέχρι και μισό εκατομμύριο επισκέπτες το χρόνο. Μέσα σε 15 χρόνια, οι αφίξεις μειώθηκαν κατά 90%. Τι οδήγησε την κυπριακή κρουαζιέρα στην πτώση; Πώς αποτύχαμε να αντιληφθούμε την επερχόμενη κατάρρευση; Πώς αντιδράσαμε όταν χρόνο με τον χρόνο τα κρουαζιερόπλοια και οι επισκέπτες μειώνoνταν; Καθώς σήμερα γίνεται μια προσπάθεια για ανάκαμψη της κυπριακής κρουαζιέρας, οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη χάραξη στρατηγικής και την αποφυγή παρόμοιων παραλείψεων.
Ο τουρισμός κρουαζιέρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας από τους πιο αναπτυσσόμενους τομείς της τουριστικής βιομηχανίας. Μετά τη Βόρεια Αμερική, η Ευρώπη είναι η μεγαλύτερη αγορά κρουαζιέρας στον κόσμο. Ωστόσο, ενώ όλα αυτά τα χρόνια οι κρουαζιέρες στην Ευρώπη αυξάνονταν, η Κυπριακή βιομηχανία κρουαζιέρας αντιμετώπισε σταδιακή πτώση. Από το 2005, έχασε περίπου το 90% των επιβατών. Από 448.821 επιβάτες το 2006, ο αριθμός μειώθηκε σε 43.197 το 2019 (στοιχεία Αρχής Λιμένων Κύπρου). Και μετά, ακολούθησε η εμφάνιση του Κορονοιού.
Η ύφεση της κυπριακής κρουαζιέρας χαρακτηρίζεται από ένα παράδοξο. Από τη μία, για σχεδόν 15 χρόνια, η Κύπρος έχει σημειώσει πρωτοποριακές επιδόσεις στον τουρισμό, έχει προσελκύσει εκατομμύρια επενδύσεις σε ξενοδοχεία και υποδομές, έχει καταγράψει ρεκόρ αφίξεων, ενώ, η συμβολή του τουρισμού στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν αυξήθηκε κατά 20%. Από την άλλη, κατά την ίδια περίοδο, ο τουρισμός κρουαζιέρας σχεδόν εξανεμίστηκε.
Η ύφεση οφείλεται σε εξωτερικές αλλαγές αλλά και λανθασμένες αποφάσεις στο εσωτερικό. Ένα παράδειγμα είναι η πολιτική αστάθεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Πολλοί από τους προορισμούς που περιλαμβάνονται στα κυπριακά πακέτα κρουαζιέρας, βρίσκονται σε πολιτικά ασταθείς χώρες. Δημοφιλή δρομολόγια κρουαζιέρας ακυρώθηκαν, όπως για παράδειγμα πρός Αίγυπτο και Συρία. Την ίδια ώρα, η Κύπρος εσφαλμένα τοποθετείται από μερίδα της παγκόσμιας αγοράς στις πολιτικά ασταθείς χώρες.
Επίσης, τα τελευταία χρόνια οι κρουαζιέρες δεν αποτελούν μέρος του τουριστικού προϊόντος της Κύπρου. Δεν εμφανίζονται στις καμπάνιες μάρκετινγκ. Διαπιστώνουμε έλλειψη στρατηγικής, προώθησης και διαφήμισης των κυπριακών λιμένων ως προορισμών κρουαζιέρας. Πριν από περίπου 15 χρόνια, το χαμηλό κόστους του ‘Tours & Stay & Fly’ (π.χ. επίσκεψη στην Κύπρο με αεροπλάνο, παραμονή σε ξενοδοχείο, και επίσκεψη σε άλλες δύο χώρες με κρουαζιέρα) μας οδήγησε σε σε σταθερή ανάπτυξη. Σήμερα η κατάσταση είναι διαφορετική. Οι ξενοδόχοι και τα αεροδρόμια προσθέτουν επιπλέον κόστος, ενώ οι αεροπορικές εταιρείες προσφέρουν χαμηλού κόστους ταξίδια 50 λεπτών στο Ισραήλ, Επίσης, αν και τα αεροδρόμια, τα αεροσκάφη και τα ξενοδοχεία επιδοτούνται, δεν ισχύει το ίδιο για τις κρουαζιέρες.
Επιπλέον, σημειώνουμε την απόσυρση μεγάλων εταιρειών που χρησιμοποιούσαν το λιμάνι Λεμεσού ως home port, δηλαδή είχαν σαν αρχή και τέλος στις κρουαζιέρες τους την Κύπρο. Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως οι αυξημένες χρεώσεις που στρέφουν τα κρουαζιερόπλοια σε άλλα λιμάνια, σαν αυτά της Μάλτας. Επίσης, η τοπική αλυσίδα εφοδιασμού είναι ανεπαρκής, και ωθεί τις εταιρείες κρουαζιέρας να υιοθετούν διαφορετικές πρακτικές. Για παράδειγμα, η TUI εισάγει προϊόντα από το εξωτερικό, τα οποία αποθηκεύει σε εμπορευματοκιβώτια εντός του λιμανιού της Λεμεσού, για την προμήθεια των κρουαζιερόπλοιων της ενώ αυτά βρίσκονται στην Κύπρο.
Ακόμη, για πολλά χρόνια, η περιοχή γύρω από το βασικό λιμάνι της Κύπρου, αυτό της Λεμεσού, ήταν παραμελημένη. Οι επιβάτες πλοίων μικρής διάρκειας αποβιβάζονται μόνο εάν έχουν κάτι ενδιαφέρον να δουν στη γύρω περιοχή. Αν όχι, παραμένουν στο πλοίο και, ως εκ τούτου, υπάρχει περιορισμένο όφελος για τις τοπικές επιχειρήσεις, τα εστιατόρια και τα καταστήματα. Μικρότερα λιμάνια, με φτωχότερη υποδομή, θα μπορούσαν να επιλεγούν αν οι γύρω περιοχές παρουσιάζουν τουριστικό ενδιαφέρον.
Όμως, τον τελευταίο καιρό, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια, έτσι ώστε η Κυπριακή κρουαζιέρα να ανακάμψει. Το νέο όραμα της κυβέρνησης, είναι να καθιερωθεί η Κύπρος ως ένας σημαντικός κόμβος κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ορισμένες πρόσφατες συμφωνίες με γειτονικές χώρες, η εθνική επενδυτική πολιτική, και η ανάπτυξη υποδομών στα λιμάνια, έχουν αναζωογονήσει το ενδιαφέρον διάφορων εταιρειών. Η DP World Limassol, η οποία έλαβε 25ετή σύμβασης παραχώρησης, σημείωσε εντυπωσιακά αποτελέσματα, παρόλη την κατάρρευση που που προκάλεσε η υγειονομική κρίση. Mέσα σε τέσσερα χρόνια, εξυπηρέτησε περισσότερα από 250 κρουαζιερόπλοια και έχει διαχειριστεί την άφιξη πέραν των 400.000 επιβατών. Επίσης, ο νέος τερματικός σταθμός επιβατών στο λιμάνι Λεμεσού είναι ένα στολίδι. Σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την τουριστική και ναυτιλιακή βιομηχανία γενικότερα. Την ίδια ώρα, η υποδομή γύρω από το λιμάνι Λεμεσού ολοκληρώνεται. Θα προσφέρει καλές οδικές συνδέσεις με την πόλη της Λεμεσού και το δίκτυο εθνικών οδών που κατευθύνονται σε άλλα μέρη της Κύπρου.
Υπάρχουν διδάγματα τα οποία μπορούν να αντληθούν από αυτά τα ευρήματα. Για να αναπτυχθεί μια βιομηχανία κρουαζιέρας, χρειαζόμαστε στρατηγικό όραμα, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, συνεχή ανάλυση ανταγωνισμού, και πολιτική βούληση για αντιμετώπιση περιφερειακών προκλήσεων. Είναι αναγκαία η συνεργασία και συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων – κράτους, τοπικής κοινωνίας, τουριστικών εταίρων – στη διαμόρφωση πολιτικής, καθώς και κίνητρα για τις εμπλεκόμενες εταιρείες.
Καθώς αναμένεται η επανεκκίνηση της κρουαζιέρας ετοιμάζεται να ανοίξει, με την χαλάρωση των μέτρων της πανδημίας, υπάρχει η ανάγκη αυστηρής τήρησης των μέτρων προστασίας και της νέας οδηγίας για την κρουαζιέρα. Υπάρχει όμως και μια άλλη ανάγκη, η οποία δεν είναι άλλη απο την συνέχιση της προόδου που συντελέστηκε τα τελευταία 3 χρόνια. Σε αυτό θα βοηθήσει η επένδυση στους τομείς του Μάρκετινγκ και του Branding, η προσέλκυση νέων κρουαζιερόπλοιων, η εισαγωγή απευθείας δρομολογίων με γειτονικές χώρες, η στόχευση νέων αγορών, και η προσφορά για home-porting. Η προσπάθεια ανάκαμψης, σε σχέση και με το όραμα της κυβέρνησης να καθιερωθεί η Κύπρος ως ένας σημαντικός κόμβος κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι απολύτως εφικτά. Φτάνει να μην επαναληφθούν τα λάθη και οι παραλείψεις του παρελθόντος.
*Σημείωση
Η έρευνα για το άρθρο ‘Η πτώση και η άνοδος της κυπριακής κρουαζιέρας’, ολοκληρώθηκε στο πλαίσιο της Πράξης «ΝΑΥΣ: Αξιοποίηση Ναυτιλιακών Πληροφοριών στη Διαλειτουργικότητα Εφοδιαστικών Αλυσίδων Προμηθευτικής και Εξυπηρέτησης της Κρουαζιέρας», στην οποία το Ερευνητικό Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας συμμετέχει ως Δικαιούχος. Η Πράξη ΝΑΥΣ εντάσσεται στο πρόγραμμα «Συνεργασίας Interreg V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και από Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου. Το περιεχόμενο του άρθρου ‘Η πτώση και η άνοδος της Κυπριακής Κρουαζιέρας’, αποτελεί αποκλειστική ευθύνη της συγγραφικής ομάδας (Δρ. Λεωνίδας Ευθυμίου, Δρ. Εύη Δέκουλου, και κα. Γιάννα Ορφανίδου) και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντικατοπτρίζει τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των συμμετεχουσών χωρών και της διαχειριστικής αρχής. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.naus-project.eu
Πηγή: www.sigmalive.com